W piątek 25.07.2025r., przy wojskowej asyście honorowej, zainaugurowano obchody 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Kwiaty złożono pod pomnikiem poświęconym Żołnierzom II Obwodu Armii Krajowej „Żywiciel”, który znajduje się na warszawskim Żoliborzu – miejscu zaciętych walk powstańczych z sierpnia 1944 roku. W uroczystości wzięli udział kombatanci, mieszkańcy, przedstawiciele władz m.st. Warszawy i dzielnicy, a także stołeczni radni.
 

To właśnie na Żoliborzu 1 sierpnia 1944 r. o godz. 13:30 padły pierwsze strzały Powstania – jeszcze przed wyznaczoną przez dowództwo godziną „W” (17:00). Podczas przenoszenia broni na miejsce koncentracji jeden z oddziałów natknął się na niemiecki patrol. Doszło do wymiany ognia, co sprowokowało Niemców do ściągnięcia posiłków z rejonu Śródmieścia. Walki rozgorzały na dobre – do starć dołączały kolejne powstańcze jednostki.
 

„Powstanie warszawskie na Żoliborzu rozpoczęło się przedwcześnie potyczką, która przerodziła się w wielką bitwę, w wyniku której ‘Żywiciel’ musiał się wycofać do Puszczy Kampinoskiej celem dozbrojenia się. Po rychłym powrocie na Żoliborz bronił tej dzielnicy przed Niemcami, skutecznie staczając zwycięskie potyczki z patrolami niemieckimi i zdobywając broń. Jego tragiczne natarcie na Dworzec Gdański zostało niestety krwawo odparte” – wspominał obecny na uroczystości mjr Jakub Nowakowski ps. Tomek, żołnierz zgrupowania „Żniwiarz”, pluton 226.

„Żywiciel” to pseudonim płk. Mieczysława Niedzielskiego, dowódcy II Obwodu AK, uczestnika kampanii obronnej 1939 roku, który po wojnie trafił do obozów jenieckich, a następnie na emigrację. Zmarł w Chicago, ale w 1992 roku jego prochy zostały sprowadzone do Polski i spoczęły na Powązkach Wojskowych.
 

Podczas powstania Żoliborz – odcięty od Śródmieścia – funkcjonował jako niezależny organizm określany mianem „Rzeczpospolitej Żoliborskiej”, z własną administracją wojskową i cywilną. Walki trwały tu aż do 30 września 1944 roku, kiedy powstańcy zostali zmuszeni do kapitulacji.
 

Podczas uroczystości głos zabrał Jacek Wiśnicki, zastępca prezydenta m.st. Warszawy, który odczytał list od prezydenta Rafała Trzaskowskiego:
 

„Obchodząc 81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, oddajemy hołd wszystkim, którzy w tamtych tragicznych dniach walczyli o wolność stolicy. ‘Żywiciel’ był jednym z najważniejszych zgrupowań – jego działalność stanowi przykład konsekwencji i gotowości do poświęceń w służbie wyższym wartościom. Dla Warszawy pamięć o Powstaniu jest częścią tożsamości. Nie celebrujemy wojny, ale szacunek dla odwagi cywilnej, solidarności i ducha wspólnoty. Warszawa pamięta – nie po to, by rozpamiętywać cierpienie, lecz by budować przyszłość, która będzie lepsza dzięki historii.”

Pod pomnikiem autorstwa Andrzeja Misiorowskiego ps. „Miś”, żołnierza powstania, kwiaty złożyli m.in. weterani Armii Krajowej, kombatanci II wojny światowej, przedstawiciele administracji rządowej, władze samorządowe Warszawy i dzielnicy Żoliborz oraz mieszkańcy, którzy wspólnie uczcili pamięć bohaterów tamtych dni.
 

Warszawa pamięta.