W dniach 13–14 listopada 2025 roku w Zamku Królewskim w Warszawie odbędzie się dwudniowa konferencja naukowa zatytułowana „Familia Czartoryskich i Poniatowskich – pierwsza partia polityczna w Rzeczypospolitej?”. Wydarzenie organizowane jest wspólnie przez Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum oraz Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego.
Nowe spojrzenie na polityczną historię XVIII wieku
Konferencja ma na celu przybliżenie i uporządkowanie wiedzy o jednym z najważniejszych środowisk politycznych XVIII wieku – tzw. Familii, skupionej wokół rodów Czartoryskich i Poniatowskich. To właśnie to stronnictwo, działające na przestrzeni kilku dekad, wywierało znaczący wpływ na życie polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a jego członkowie odgrywali kluczowe role zarówno w Koronie, jak i w Wielkim Księstwie Litewskim.
Organizatorzy zapowiadają, że konferencja będzie pierwszą próbą naukowego zdefiniowania, czy „Familia” może być uznana za pierwszą nowoczesną partię polityczną w Polsce.
Udział wybitnych historyków
W programie przewidziano sześć paneli tematycznych, w których udział weźmie łącznie 20 badaczy z czołowych polskich uczelni i instytucji naukowych, m.in. z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk oraz Zamku Królewskiego w Warszawie.
Wśród prelegentów znaleźli się m.in.: prof. dr hab. Zofia Zielińska, dr hab. Urszula Kosińska, dr Zbigniew Hundert, dr hab. Katarzyna Kuras, dr hab. Tomasz Ciesielski, dr Grzegorz Glabisz, dr hab. Jakub Sito oraz dr Iwona Dacka-Górzyńska.
Tematyka paneli
Podczas sesji naukowych poruszone zostaną m.in. zagadnienia dotyczące źródeł archiwalnych do dziejów Familii, jej roli w czasach Augusta II i Augusta III, wpływów w Wielkim Księstwie Litewskim oraz stosunków z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim. Osobny panel poświęcony będzie również działalności artystycznej i symbolicznej Familii oraz dziedzictwu kulturowemu rodu Czartoryskich.
Miejsce i dostępność
Konferencja odbędzie się w Sali Koncertowej Zamku Królewskiego w Warszawie. Rozpoczęcie zaplanowano na czwartek, 13 listopada, o godzinie 10:00.
Wstęp na wydarzenie jest wolny. Organizatorzy zachęcają do udziału zarówno badaczy historii, jak i wszystkich zainteresowanych dziejami Rzeczypospolitej XVIII wieku.
