Rozwód cywilny a stwierdzenie nieważności małżeństwa kanonicznego
Rozwód cywilny to orzeczenie sądu powszechnego skutkujące rozwiązaniem ważnie zawartego małżeństwa w rozumieniu prawa cywilnego.Natomiast w prawie kanonicznym nie istnieje instytucja „rozwodu” – odpowiada mu jedynie stwierdzenie nieważności małżeństwa (łac. declaratio nullitatis matrimonii), czyli orzeczenie trybunału kościelnego, że w świetle prawa kanonicznego związek małżeński nigdy nie został ważnie zawarty.
W Polsce – w tym w Warszawie – coraz więcej osób, które zawarły małżeństwo kanoniczne, po uzyskaniu rozwodu cywilnego rozważa skierowanie sprawy do sądu kościelnego. Ma to miejsce zwłaszcza wtedy, gdy istnieją przesłanki mogące wskazywać na nieważność zawarcia małżeństwa w chwili jego powstania.
Czym różni się rozwód od unieważnienia małżeństwa?
- Rozwód cywilny – rozwiązuje ważnie zawarte małżeństwo cywilne i reguluje jego skutki prawne w sferze cywilnoprawnej.
- Stwierdzenie nieważności małżeństwa w Kościele katolickim –sędziowie badają, czy że małżeństwo sakramentalne było od początku nieważne z przyczyn przewidzianych w Kodeksie Prawa Kanonicznego.
Kiedy Kościół może uznać małżeństwo za nieważne?
- Niezdolność natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (kan. 1095 KPK) – np. niedojrzałość emocjonalna, zaburzenia osobowości.
- Wykluczenie istotnego elementu lub przymiotu małżeństwa (kan. 1101 §2 KPK) – np. wierności, nierozerwalności, otwarcia na potomstwo.
- Zawarcie małżeństwa pod wpływem przymusu lub ciężkiej bojaźni (kan. 1103 KPK) – np. presja wynikająca z nieplanowanej ciąży.
- Podstępne wprowadzenie w błąd co do istotnych cech współmałżonka (kan. 1098 KPK) – np. zatajenie uzależnienia, choroby psychicznej, niepłodności.
Dlaczego coraz więcej osób składa pozwy do sądów kościelnych?
Świadomość społeczna rośnie. Kobiety i mężczyźni, także ci młodzi, nie chcą żyć z piętnem przeszłości. Chcą móc przystępować do Komunii świętej, założyć nową rodzinę, zamknąć pewien rozdział także duchowo. Warszawa jako duże miasto staje się miejscem, gdzie te potrzeby są coraz głośniej artykułowane – i coraz częściej realizowane. Motywacje są zróżnicowane: od potrzeby uregulowania sytuacji w świetle prawa kanonicznego, poprzez chęć przystępowania do sakramentów, aż po kwestie osobistej godności i integralności. Stwierdzenie nieważności małżeństwa nie jest „rozwodem kościelnym”, lecz aktem prawnym, który rozstrzyga o fakcie braku ważnego węzła małżeńskiego od samego początku.
Procedura obejmuje:
- złożenie skargi powodowej (pozwu) do właściwego sądu kościelnego,
- przedstawienie dowodów i dokumentów,
- przesłuchania stron i świadków,
- ewentualne opinie biegłych.
Czas trwania procesu zależy od złożoności sprawy i może wynosić od kilku miesięcy do kilku lat. Coraz więcej kancelarii w Warszawie pomaga przejść przez ten proces bez lęku i niezrozumienia.
Gdzie szukać pomocy?
Osoby zainteresowane uzyskaniem stwierdzenia nieważności małżeństwa w archidiecezji warszawskiej mogą skorzystać z pomocy adwokata kościelnego. Profesjonalne wsparcie ułatwia zrozumienie procedury oraz właściwe przygotowanie materiału dowodowego.
Więcej informacji: https://www.adwokatkoscielny.pl/kontakt/warszawa
